ÜNİVERSİTE ÖZERKLİĞİNİN GEREKLERİ: SAYDAMLIK/ŞEFFAFLIK
Prof. Dr. Ali Rıza ERDEM
Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Fakültesi
Üniversite özerkliği “saydamlığı/şeffaflığı” gerektirmektedir. Saydamlık/şeffaflık gün geçtikçe günlük hayatımızda daha fazla yer almakta ve önem verilmektedir. Toplumdaki bireyler kurumların etkinlikleri hakkında topluma karşı açık olmasını ve bilgilendirmeyi zamanında, doğru yapmasını beklemektedir. Saydamlıkla/şeffaflıkla ilgili çeşitli tanımlamalar yapılmıştır. Polat’a (2003) göre saydamlık/şeffaflık “yönetenlerin kamunun kaynaklarını nasıl ve hangi amaçlara yönelik olarak kullandığı konusunda gerekli bilgileri vatandaşlarla paylaşması”dır. YÖK’e (2007) göre saydamlık/şeffaflık “kurumun etkinliklerinin hem kurum içi paydaşlar hem de toplum tarafından bilinmesi”dir. Saydamlıkla ilgili tanımlamalarda bilginin kamuya açık olması vurgulanmaktadır. Saydamlık toplumdaki bireylerin kurumlara güven duyabilmesi açısından hesap verebilirlikle birlikte olmazsa olmazların başında gelmektedir. Kamu kaynaklarını kullanan kurum yöneticilerinin kaynakların nerede ve nasıl kullanıldığına ilişkin kamuoyuna doğru ve zamanında bilgi paylaşımı yapması ve bilgilere ulaşımı açık tutması gerekmektedir. Polat’a (2003) göre saydamlık için bilgiler düzenli olarak kamuoyuyla paylaşılmalı ve kamuoyuna açık, ulaşılabilir olmalıdır.
Üniversitenin saydamlığı/şeffaflığı üstlendiği görevlerin yerine getirilmesiyle ilgili bilgileri iç ve dış paydaşlarla, kamuoyuyla paylaşması ve bilgilere ulaşıma açık tutmasıdır. Üniversitenin saydamlığı/şeffaflığı üstlendiği görevleri yerine getirmesiyle ilgili yaptığı etkinlikler hakkında kafalarda soru işareti ve şüphenin oluşmamasının sağlanabilmesi ve giderilebilmesi, toplumdaki bireylerin üniversiteye güven duyabilmesinin sağlanabilmesi ve sürdürülebilmesi açısından stratejik öneme sahiptir. Üniversite yönetiminin saydamlık/ şeffaflık konusunda bilerek yada bilmeyerek hata veya yanlışlık yapma, toplumun da buna tolerans veya affetme lüksü yoktur.
Üniversitenin saydamlığı/şeffaflığı hesap verebilirlikle kurumsallaşmaktadır. YÖK’e (2007) göre üniversitenin saydamlığı/şeffaflığı ancak hesap verebilirlikle birlikte anlam kazanmaktadır. Üniversitede, saydamlık/şeffaflığın bir gereği olarak iç ve dış paydaşlara güven verebilmesi için iç ve dış denetimin sistematik olması gerekmektedir. Erdem’e (2013) göre demokratik toplumlarda üniversitenin mali, akademik ve yönetsel açıdan iç ve dış denetime açık olması saydamlığın/şeffaflığın bir gereğidir.
Kaynaklar
Erdem, A. R. (2013). Üniversite özerkliği: Mali, akademik ve yönetsel açıdan yaklaşım. Yükseköğretim ve
Bilim Dergisi, 3(2), 97-107. DOI: 10.5961/jhes.2013.064.
Polat, N. (2003). Saydamlık, hesap verme sorumluluğu ve denetimin etkinliği, Sayıştay Dergisi, 49, 65-
80.
YÖK (2007). Türkiye’nin yükseköğretim stratejisi. Ankara: Yükseköğretim Kurulu Yayınları.