Öğrenmede Motivasyonun Önemi

Öğrenme doğuştan gelen bir eğilimdir, insan, anlam arayan bir varlıktır. Öğrenme sadece okulda gerçekleşmez, sadece öğretmen aracılığıyla olmaz, merak, ihtiyaç ve anlamlandırma ile oluşur. Öğrenme aktif bir süreçtir. Öğrenci bilgiyi pasifçe almaz, deneyimler, sorgular, ilişkilendirir. Öğrenme bağlamsaldır. Bilgi, soyut değil öğrencinin yaşam deneyimleri, kültürel arka planı, sosyal çevresi ile anlam kazanır. Öğrenci pasif dinleyici değil, öğrenmenin öznesidir. Sorgular, keşfeder, tartışır, üretir. Öğrenme sürecine karar verici olarak katılır.

Öğretmen ise bilgi aktaran değil, öğrenmeyi kolaylaştıran, yönlendiren bir rehberdir.

öğrencinin bireysel farklılıklarını gözetir. Merak, öğrenmenin itici gücüdür. Merak öğrenmeyi başlatır, sürdürür ve derinleştirir. Öğrenci merkezli eğitim, öğrenme sürecinin odağına öğretmeni ya da programı değil, öğrencinin ilgi, ihtiyaç, hazırbulunuşluk ve öğrenme biçimini alan bir eğitim yaklaşımıdır. Her öğrencinin öğrenme hızı, öğrenme stili, ilgi alanı, hazırbulunuşluk düzeyi farklıdır.

Öğrenme sosyal bir süreçtir, etkileşim ve iş birliği öğrenmenin zenginliğini artırır. Öğrenci kendi öğrenmesinden sorumludur. Hedef belirler, sürecini izler, değerlendirir. Yaşam boyu öğrenme becerilerini geliştirme çabasında olur.

Öğrenci motivasyonunu sağlamak için öğrenmeye anlam yüklemek (Neden Öğreniyorum?)

konuların öğrencinin gerçek yaşamıyla ilişkilendirilmesi, ”Bu bilgi nerede işime yarar?”

“Bu konuyu bilmek bana ne kazandırır?” sorularına cevap verilmelidir. Anlam kurulamayan öğrenme, motivasyon üretmez. Merak uyandıran sorularla başlamak, düz anlatım yerine açık uçlu, düşündürücü sorular kullanmak, “Sence neden böyle?”, “Farklı olsaydı ne olurdu?”

Gibi sorularla merak uyandırılmalı. Güvenli ve destekleyici sınıf ortamı oluşturmak, Öğrenciye seçim ve söz hakkı vermek öğrencinin başarabileceğini hissettirmek (yeterlik algısı) sağlar. Hata yapma korkusu merakı öldürür. Öğrenci yargılanmadığını, alay edilmediğini, düşüncelerinin değerli olduğunu hissetmelidir. Merak, psikolojik güvenliğin olduğu yerde gelişir ve motivasyona katkı sunar. Merak duygusu baskıdan, korkudan, aşırı denetimden uzak bir öğrenme ortamında gelişir. İçsel motivasyon özerklik duygusuyla güçlenir.

Meraklı öğretmen, meraklı öğrenci yetiştirir. Öğretmenin öğrenmeye açık olması, “Ben de bilmiyorum, birlikte araştıralım” diyebilmesi öğrenci için güçlü bir motivasyondur. Öğrencinin ilgi duyduğu alanlar öğrenmeye entegre edilmelidir. Örneğin o sporu seven öğrenci için matematik problemleri spor verileriyle, teknolojiye meraklı öğrenci için dijital ürünlerle ilişkilendirilmelidir. Ödül yerine anlam, takdir, sorumluluk ön plana çıkarılmalıdır. Hata yapmanın öğrenmenin parçası olduğu, soru sormanın teşvik edildiği güvenli ve demokratik ortam sağlanmalıdır. Öğrenme ortamlarının zenginleştirilmesi, sınıf dışı öğrenmeler (gezi, gözlem, proje), teknoloji destekli öğrenme, gerçek yaşam problemleri ele alınmalıdır. Öğrenci pasif dinleyici değil, öğrenmenin öznesidir. Sorgular, keşfeder, tartışır, üretir.

Öğrenme sürecine karar verici olduğu zaman öğrenme gerçekleşir. Öğrenci merkezli eğitim, “ne öğretildiği”nden çok “nasıl ve neden öğrenildiği” ile ilgilenir. Bu durum akademik başarıyı, öğrenme motivasyonunu, sosyal ve duygusal gelişimi destekler. Etkili öğretimde öğretmen, bilgiyi veren değil; öğrenmeyi mümkün kılan kişidir. Öğretmenin donanımı, yeterliği, iletişim becerileri ve rehberlik rolü; öğrencinin akademik, sosyal ve duygusal gelişimini çok etkiler.

Motivasyonu yüksek olan öğrenciler öğrenmeye istekli başlar, dikkatini daha uzun süre odakta tutar, zorluklar karşısında vazgeçmez, daha derinlemesine öğrenir öğrendiklerini kalıcı hâle getirir.

Öğrenmede Motivasyonu Artıran Faktörler, öğrenci merkezli öğrenme ortamları, merak uyandıran sorular ve problemler, gerçek yaşamla ilişkilendirme, başarı duygusu yaşatma, geri bildirim ve destekleyici öğretmen tutumu ve otonomi (seçme hakkı) sunmadır.