Uğur Özeren: Sayın Prof. Dr. Necati Cemaloğlu, kendinizi kısaca tanıtabilir misiniz?
Sayın Prof. Dr. Necati Cemaloğlu:1965 yılında Kastamonu’da doğdum. 1983–1984 eğitim – öğretim yılında G.Ü, Kastamonu Eğitim Yüksekokulu’ndan mezun oldum. Trabzon ve Ankara’da öğretmenlik ve okul müdürlüğü yaptım. Öğretmenlik yaptığım dönemlerde, Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Yönetimi, Teftişi, Planlaması ve Ekonomisi anabilim dalından 1992-1993 eğitim-öğretim yılında mezun oldum. MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı'nda, matematik komisyonu üyeliği ve maarif müfettişliği yaptım. Ankara ve Gazi Üniversitesi’nde "Eğitim Yönetimi" alanında master yaptıktan sonra Gazi Eğitim Fakültesi’ne araştırma görevlisi olarak göreve başladım. Doktora eğitiminden sonra 2004 yılında yardımcı doçent, 2008 yılında doçent ve 2014 yılında profesör olarak atandım. Amerika Birleşik Devleti'ne "Michigan StateUniversity" ve University of Florida’ya misafir öğretim üyesi statüsüyle gittim. MEB - Dünya Bankası - Kurumsal Performans Yönetimi Ulusal Danışmanı, değişik bakanlıklarda ve üniversitelerde stratejik plan danışmanlığı yaptım. Yayımlanmış 32 kitabım, kitaplarda bölümüm, 500’ün üzerinde ulusal gazete makale, SSCI ve diğer indexlerde taranan 124 makale, katıldığım ulusal ve uluslar arası kongre - sempozyum bulunmaktadır. Evli ve iki çocuk babasıyım. İngilizce bilmekteyim. Halen Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi'nde, Eğitim Yönetimi anabilim dalında görev yapmaktayım. 2019 yılında “Başöğretmen Onur Ödülü”, “2020 Yılında Bilge Tonyukuk Eğitime Hizmet Ödülü” aldım.
Uğur Özeren: Sayın Prof. Dr. Necati Cemaloğlu: Proje okulu nedir? Proje okullarında öğretmen görevlendirme kriterleri nelerdir? Öğretmenler proje okullarında kaç yıl çalışabiliyor?
Prof. Dr. Necati Cemaloğlu: MEB’in ifadesine göre proje okulları; bölgesel, ulusal ve uluslararası projelerde okullarını, bölgelerini ya da ülkelerini temsil etmeleri için ve proje geliştirmeleri için kurulan okullardır. Proje okulları ile ilgili yönetmeliğe göre, MEB’de öğretmen olmak, en az 4 yıl deneyimi olmak, zorunlu çalışma gerektiren yerler dışındaki eğitim kurumuna atanacaklar bakımından, zorunlu çalışma yükümlülüğünü tamamlamış ya da bu yükümlülükten muaf tutulmuş olmak, başvurunun son günü itibarıyla, son dört yıl içinde adlî veya idarî soruşturma sonucu aylıktan kesme ya da daha üst ceza almamış olmak veya soruşturma sonucu görevyeri değiştirilmemiş olmak, proje yürütücüsü genel müdürlük veya eğitim kurumunun bağlı bulunduğu genel müdürlükçe aksi ayrıca kararlaştırılmadıkça atanacağı eğitim kurumunun bulunduğu ilde görev yapıyor olmak, mesleki ve teknik eğitim kurumlarının ülke genelinde yaygın olmayan Bakanlıkça belirlenen alanlarına atanacak atölye ve laboratuvar öğretmenleri bakımından, birinci fıkranın (ç) bendi hariç diğer şartlar aranmaz, şeklindedir. Aynı yönetmeliğin 11. Maddesine göre proje okullarına öğretmenler 4 yıllığına atanırlar. Gerekli hallerde bu süre uzatılabilir.
Uğur Özeren: Sayın Prof. Dr. Necati Cemaloğlu: Kamuoyunda “proje okulları” olarak bilinen bu okullar kaç tanedir ve kaç öğretmen çalışmaktadır? Bu okulların özellikleri nelerdir?
Prof. Dr. Necati Cemaloğlu: Millî Eğitim Bakanlığı verilerine göre, Türkiye'de 2.153 proje okulu bulunuyor. Bu okullarda 79 bin 286 öğretmen ve 5.318 yönetici görev yapıyor.
Uğur Özeren: Sayın Prof. Dr. Necati Cemaloğlu: Kamuoyunda “proje okulları” olarak bilinen bu okullarda norm fazlası duruma gelme olayı nasıl oluyor? Okul müdürlerinin isteği ile kalan öğretmenler var mı?
Prof. Dr. Necati Cemaloğlu: Proje okullarında 4 yıllık görev süresini dolduran öğretmenler herhangi bir proje okuluna atanmadıklarında norm fazlası oluyor. Okul müdürlerinin bazı öğretmenlerin yeniden atanmasını sağladıkları ya da görev sürelerini uzattıkları iddia ediliyor. Bu süreçte yönetime yakın olanlar, müdürle aynı sendikadan olanlar, ikili ilişkiler vb. gibi subjektif ölçütler maalesef devreye girebiliyor.
Uğur Özeren: Sayın Prof. Dr. Necati Cemaloğlu, Kamuoyunda “proje okulları” olarak bilinen bu okullarda çalışan öğretmenlerin başında bulunduğu ve takip ettiği projeler vardı. Bu projelerin devamı nasıl sağlanacak?
Prof. Dr. Necati Cemaloğlu: Proje okullarında görev yapan halen projesi yarım kalan öğretmenler, proje okullarından gönderildiklerinde, okuldaki başka bir öğretmen bu sorumluluğu üstlenir. Devlette devamlılık esastır. Sorun çözülür ama bu durum, öğretmen ve öğrenci açısından sıkıntılıdır. Çalıştığınız, çaba sarfettiğiniz, emek verdiğiniz bir projenin başkasına verilmesi, öğretmenin örgütsel bağlılığını, motivasyonunu olumsuz yönde etkileyebileceği gibi, eğitimörgütüne karşı sinizm ve çatışma gibi istenmeyen durumların ortaya çıkmasına da sebebiyet verebilir.
Uğur Özeren: Sayın Prof. Dr. Necati Cemaloğlu: Bir okul proje okul olmaktan çıkarılırsa nasıl bir durum ortaya çıkar?
Prof. Dr. Necati Cemaloğlu: Okul, yönetici, öğretmen ve öğrenci prestij kaybına uğrar. Öğrenci ve öğretmen, yönetici seçilerek alınıyor. Kaynak desteği sağlanıyor. Beklenen performansı ortaya koyamadığında, bu unvanı kaybetmiş olmak, iyi bir görüntü olmaz. Okul yöneticileri ve öğretmenler bu durumu yaşamak istemezler. Aynı durum üniversiteler içinde söz konusu. Hangi üniversite “Araştırma Üniversitesi” unvanını kaybetmek ister?
Uğur Özeren: Sayın Prof. Dr. Necati Cemaloğlu: Bu okullarda tekstilden spora, bilişime kadar farklı alanlarda uzmanlaşma sağlayan öğrenciler ileride ki üniversite hayatlarında nasıl bir durumla karşılaşıyor?
Prof. Dr. Necati Cemaloğlu: Proje okulları aslında iyi ve nitelikli bir eğitimin başlangıç noktası. Öğrenciler lise aşamasında pek çok bilgi ve beceriyi ortaöğretimde kazanıp üniversiteye geliyor. Daha çok öğrenme, araştırma, sorumluluk alma, sonuçlandırma, raporlama vb. beceriler elde ediyor. Bu beceriler aynı zamanda 21. yüzyıl beceriler. Bu öğrenciler, proje okullarında temel becerileri kazandıklarında, üniversite hayatları da başarı hikâyeleri ile dolup taşıyor.
Uğur Özeren: Sayın Prof. Dr. Necati Cemaloğlu: bakanlık yetkilileri proje okullarda görev yapan 38 bin öğretmenin görev süresinin dolduğunu açıkladı. Norm fazlası durumuna düşen öğretmen sayısı ise yaklaşık 20.000 olarak açıklandı. Diğer öğretmenlerin tayinin çıkmamasının sebepleri nelerdir?
Prof. Dr. Necati Cemaloğlu: Az önce de belirttim. Proje okullarının öğrencileri, fiziki olanakları iyi. Bu okullarda çalışmak öğretmen ve yöneticiler açısından prestij oluyor. Yönetime yakın olanlar bu olanaklardan yararlanmak, nesnel olmayan ölçütlerle atanmak, sürecin keyfini çıkartmak istiyorlar. Bir nevi koruma altına alınıyorlar.
Uğur Özeren: Sayın Prof. Dr. Necati Cemaloğlu: Eğitim sendikaları ve sivil toplum örgütleri doğrudan bakan tarafından yapılan öğretmen ve yönetici atamaları çok sert biçimde eleştiriyorlar. Bu eleştirilerin sebepleri nelerdir?
Prof. Dr. Necati Cemaloğlu: Türkiye’de maalesef eğitim sendikacılığı politize olmuştur. Apolitik sendika çok azdır. Sendikaların nesnel olmayan ölçütlere göreatama yapılmasını eleştirmesi doğaldır. Ancak, sarı sendika özelliği gösterenlerin sessiz kalması, mevcut nimetlerden faydalanıyor olmasıdır. Politize olan sendika, desteklediği parti iktidar olduğunda, onlar da nimetlerden yararlanacaktır. Politik sendikaların tepkisi, kayıkçı kavgasıdır, ciddiye alınacak yanları yoktur.
Uğur Özeren: Prof. Dr. Necati Cemaloğlu, değerli görüşlerinizi bizimle paylaştığınız için hem Nirvana Sosyal Bilimler Sitesi ailesi adına hem de okuyucularımız adına çok teşekkür ederiz.
Prof. Dr. Necati Cemaloğlu: Ben teşekkür ederim.