GELİŞMELERİ KAÇIRMA KORKUSU (FoMO) NEDİR?

Bir şeylerden sürekli eksik kalmış, yoksun bırakılmış hissi mi yaşıyorsunuz? Sosyal medya kullanıyor musunuz? Sosyal medya sizi etkiliyor olabilir mi? Yoksa yeni günah keçisini bulduk, her şeyde hep ona mı yükleniyoruz?

Kaset ve walkman devrinde çocukluğunu yaşamış biri olarak cep telefonu ilk çıktığı zamanlarda her daim ulaşılabilir olmamak için cep telefonuna direndim. Jeton, ankesörlü telefon kullandım, hem sonraları telefon kartı neyime yetmiyordu? Azıcık gizem ve erişilmezlik hissi bana daha iyi geliyordu. Milenyum denen 2000’e vardığımızda İstanbul içinde ama uzaktaki üniversiteme gidip gelirken rahat etmek adına direnmeyi bıraktım. Ailemin ve sevdiklerimin benden, benim de onlardan haber alma özgürlüğümüz vardı çünkü! Başkalarının ne yaptığını, ne yediğini, içtiğini, nereleri kimlerle gezdiğini bilmezdik, müneccim değildik! Telefonla konuşurduk, yılan oyunu oynardık, birbirimizi- şu an anlamsız gelen- çaldırır kapardık, bir de saate bakardık. Şimdiki gibi fotoğraf çekme, internete, sosyal medyaya, uygulamalara girme vs. özellikler yoktu. O dönemki telefonlara şimdi takoz diyorlar, gerçi o zaman da bazı telefonlara takoz derlerdi.

10 yıl öncesinden başlayarak şimdiki zamana geldiğimizde, internetin ve uygulamaların cep telefonu ile bir nefes kadar yakınımızda olması ile sosyal medya ve fenomenler hayatımızda daha görünür oldu. Sosyal medya gündelik hayatın önemli bir parçası haline geldi, kabul ve değer gördü, anlam kazandı. Öyle ki sosyal medyada yer almamak adeta bir fırsatın kaçırılması gibi... Acaba elimin altındaki o büyülü dünyada neler oluyor? Telefon ekranına düşen ismi lazım değil insanlar nasıl eğleniyor, ne güzellikler görüyor, hayatı doyasıya nasıl yaşıyor? Sosyal medyada olmamak şöyle dursun, paradoksal şekilde sosyal medyada gezinmek de gelişmeleri kaçırma korkusuna yol açıyor.

İngilizce Fear of Missing Out kelimelerinin baş harflerinin kısaltmasından oluşan FoMO Türkçeye “Gelişmeleri Kaçırma Korkusu” olarak çevrilmiş. İnternette “Günceli Kaçırma Korkusu” ve “Fırsatları Kaçırma Korkusu” olarak yapılan tercümeler de bulunmakta. FoMO; başkalarının keyifli ya da ödüllendirici bir deneyim yaşadığı düşüncesiyle ortaya çıkan yaygın bir kaygı halini anlatıyor. Bu durum, başkalarının ne yaptığını sürekli takip etme ve onlarla bağlantıda kalma isteğiyle kendini gösteriyor.

Yapılan çalışmalarda öz-yeterlilik ve kendini iyi hissetme ile FoMO arasında negatif yönde ilişki olduğuna, problemli internet kullanımı, problemli akıllı telefon kullanımı, sosyal içeriğe erişim ve sosyal karşılaştırma yapma eğilimi ile pozitif yönde ilişkili olduğuna dair bulgular mevcut(Erdoğan, Yılmaz & Hocaoğlu, 2021).

Peki, FoMO’dan korunmak için ne yapmalıyız? Aşağıdaki baş etme yöntemleri yer almakta.

??FoMO ile Baş Etmenin Yolları:

• Öz farkındalık geliştir:Duygu ve düşüncelerini tanı, hedeflerini belirle.
• An’da kal:Geçmiş ya da gelecekte değil, şu anda ol.
• Stres ve kaygıyı azalt:Egzersiz yap ya da günlük tut
• Minnettarlık pratiği yap:Her gün şükrettiğin 3 şeyi yaz.
• Dijital detoks uygula:Belirli saatlerde ekranlardan uzaklaş, sosyal medya kullanımını azalt.
• Pozitif içsel konuşma yap:Güçlü yönlerini listele, kendini yargılamak yerine destekle.
• Samimi ilişkiler kur:Gerçek dostluklar, sosyal karşılaştırmanın önüne geçer.
• Gönüllü ol:Kendini aşan bir amaç için çalışmak tatmin sağlar.
• Profesyonel destek al:FoMO günlük hayatını olumsuz etkiliyorsa bir uzmandan yardım al.

Belki de kaçırdığını düşündüğün şeyler zaten elinin altında, kendini karşılaştırdığın kişiler ise aslında hedeflemediklerin arasındadır!

Erdoğan, A., Yılmaz, Y. & Hocaoğlu, Ç. (2021). Modern çağın yeni hastalığı: Gelişmeleri kaçırma korkusu “FOMO” nedir? Bir gözden geçirme.Kıbrıs Türk Psikiyatri ve Psikoloji Dergisi,3(3), 217-222.

Reid, S. & Clark, C. (2025) The Psychology of Fear of Missing Out (FOMO) https://www.helpguide.org/mental-health/wellbeing/fear-of-missing-out-fomo

Ayşe Özge OĞUZ

Uzman Psikolog

Yorumlar (1)