DÖNMENİN SIRRI:

HALAY, SEMA, SEMAH VE EVRENSEL SPİRAL BİLİNCİ

Hiç düşündünüz mü?

Neden bazı ritüellerde insanlar hep birlikte döner? Ve bu dönüş, sadece fiziksel midir yoksa içsel bir yolculuğun ifadesi midir?

İnsanlık tarihi boyunca insanlar; Şifa için, dua için, kutlama için, transa geçmek için ve hatırlamak için dönmüşlerdir.

Ama neden?

Neden dans etmenin, müzikle hareketin, hele hele spiral biçimde dönüşün ortak bir dili vardır?

Halayda el ele tutuşulur, Sema’da baş eğilir, Semah’ta kollar açılır... Ancak hepsinde ortak bir hareket vardır: Dönmek...

Ama bu ritüeller sadece dans mıdır yoksa bir hatırlama biçimi midir?

Yıllardır cevap aradığım bu birlikte dönme ritüelleriyle ilgili araştırmalara ve bu ritüellerin ana kaynağına hep birlikte bakalım.

Sosyolojik olarak baktığımızda her halay, çekildiği yerin toplumsal, kültürel ve coğrafi kodlarını taşır. Halayın şekli, hızı, figürü ve ritmi bir nevi bedensel anlatıma dönüşmüş tarih ve toplum bilimidir.

Ülkemize baktığımız da, Trakya’da, İç Anadolu’da, Karadeniz’de, Güney Doğu’da, Doğu Anadolu’da fark etmez halay, her bölgede her yörede farklı ritim ve figürlerle icra edilse de kolektif bir ritüel olma özelliğini korur.

Halay; bireyin topluma katılımını, toplumla uyumunu, aidiyetini ve direniş biçimlerini beden diliyle dışa vuran kolektif bir ritüeldir.

Keza halay sadece ülkemize özgü değildir. Birçok ülke ve kültürde benzer ritüeller görmekteyiz.

Şimdi tekrar genel olarak dönme temasına dönelim. Halaydan Sema’ya, Semah’tan kutsal sayılan yerlerin etrafında tur atmaya...

Dönüş, Evrenin Kodu olabilir mi?

Kulağa garip geliyor değil mi? Ne alakası var diyenleri duyar gibiyim. En basiti doğaya bakalım.

Her yerde fraktalları, helikalleri, spiralleri, altın oranı, kutsal geometriyi, yaşam çiçeği sembolünü görürüz. Bunlar ise oldukça derin olan başka bir yazının konusu.

Bitkilerde, kar tanelerinde, mandalalarda fraktallar baş roldedir,

Galaksiler, su yatakları spiral döner,

DNA’nın yapısı helikaldir,

Su hortumları, ağaçların gövdesi, kabuklu deniz hayvanlarının formu...

Hepsi spiral.

Çünkü spiral, evrenin hem genişleme hem de içine dönme şeklidir. Bir merkez etrafında döneriz ama aslında dönerek kendimize yaklaşıyor olabilir miyiz?

Hepsi aynı şeyi söyler:

“Dön. Çünkü her şey döner. Ve dönüş, hatırlamanın en sade yoludur.”

Sadece dönmek değil... Dönüşün ritmi, bir dil gibidir. Davul, zurna, kudüm, nefes... Sadece eşlik etmez; sanki bizi yönlendirir.

Çünkü ritim zihni susturur. Beden aynı hareketi tekrar ettikçe, zihin devreden çıkar. Ve kalp devreye girer. İşte o zaman belki ruhsal sırlar açılır.

Çünkü dönüş, evrenin kendisidir.

Galaksiler döner, atomlar döner, elektronlar döner…

Ve insan döndüğünde, aslında kendini evrenin matematiğiyle hizalar.

Şimdi kültürler arası dönme ritüellerine göz atalım.

Sema: Mevlânâ öğretisinde dönen derviş, kalbini göğe açar. Baş eğiktir çünkü “ben yoktur.”

Semah: Alevî–Bektaşî geleneğinde, kozmik dansın bir biçimidir. Kadın–erkek birlikte döner.

Halay: Toplu ritimle birleşmenin formudur. El ele olmak, kolektif titreşimi sembolize eder.

Şamanlar, davul eşliğinde dönerken “göksel eksen” boyunca ruh yolculuğuna çıkarlar. Altay, Yakut ve Türk şamanlarında spiral desenli kıyafetler kullanılır.

Tibetli rahipler, mandala üzerinde veya etrafında spiral dönüşlerle bilinçlerini odaklar.

Bazen saat yönüne, bazen tersine dönülür. Yin ve Yang dengesi için...

Afrika’da Zulu, Yoruba ve birçok kabilede trans hâline geçmek için ritimle dönüş yapılır. Bu dönüşler onlara göre bedenin değil, ruhun dansıdır. Zihinsel engeller çözülsün diye yapılır.

Güney Amerika’da İnka ve Amazon Şamanlarında bitki törenlerinde (örneğin ayahuasca), dönüşle vizyonel bilinç aktive edilir. Onlara göre Dönüş = titreşim alanı yaratma = ruhsal rehberlerle bağlantı kurma anlamına gelir.

Peki neden sembollerle dönüş yapılır? Spiral, Daire, Vortex... Ne anlama gelir? Gelin birlikte bakalım.

Daire: Başlangıcı ve sonu olmayan yapıdır. Birliği, sonsuzluğu ve ilahi düzeni temsil eder. Halay ve semah’ta daire düzeniyle dönülür.

Spiral: Gelişim, açılım, merkezden dışa yayılım veya merkeze dönüş anlamına gelir. DNA yapımız spiral; galaksimiz spiral; auramız spiraldir. Kısaca ruhsal dönüşüm hep spiral yolculuktur.

Vortex (Enerji girdabı): Yerel ve kozmik enerji merkezleri spiral biçimde akar. (örneğin Göbeklitepe, Sedona, Himalayalar) Spiral dönüş, bu enerji alanlarını aktive eder.

Jung şöyle der: “Dönüş, içsel merkezle birleşmenin sembolüdür.”

Peki dönmenin bedensel ve bilinçsel etkileri nelerdir?

Nörolojik Etkiler: Beynin sağ ve sol lobu arasında senkronizasyon artar. Vestibüler sistem (denge sistemi) uyarılır. Bu da içsel merkezlenmeyi artırır. Trans hâline girilebilir: Beta dalgalar azalır, Alfa ve Teta dalgaları artar. Bu dalga boyları ise titreşimin yükselip zihnin sakinleştiği zamanlardır.

Psikolojik Etkiler: Egonun çözülmesi, benlik hissinin geçici olarak erimesi. “Ben” hissinden “biz” hissine geçiş. Bilinçaltı çözülmeler ve rüya benzeri sezgisel imgelerin ortaya çıkması.

Enerjetik Etkiler: Çakraların hizalanması ve özellikle kalp merkezinin aktive olması. Aura genişlemesi. Spiral dönüş, çevredeki enerjiyi merkezimize çekmemizi sağlar.

Şimdi de Kuantum Fiziği açısından dönme ritüeline bakalım. Kuantum dolanıklığını hatırlayalım. Evrendeki her enerji parçacığı ışık hızından daha hızlı bir şekilde bilgi alış verişi yapabiliyordu. Dönüş ritüelleriyle parçacıkların bilgi alışverişi yapabileceği gösterilmiştir. Enerji alanları (morfogenetik alanlar) dönüş ile aktive olabilir.

Nassim Haramein, spiral geometrinin evrendeki tüm iletişim biçimi olduğunu söyler.

Tüm bunların sonucu olarak şunu söyleyebiliriz. Dönmek=Hatırlamaktır

Çünkü insan döndüğünde zaman durur, mekân çözülür, benlik şeffaflaşır. Ve o an, evrenin kalbiyle aynı ritimde atmaya başlar. Yani dönüş bir oyun, bir ibadet değildir sadece. Bir uyumlanmadır:

Bedenin, ruhun ve evrenin frekansına...

Peki bu uyumlanmanın Üçüncü Göz (Pineal Bez) ile bir bağlantısı var mıdır?

Üçüncü göz olarak bilinen pineal bez: Beynin merkezine yakın, epifiz olarak adlandırılan küçük bir bezdir. Melatonin ve DMT gibi bilinçle bağlantılı kimyasallar üretir. Eski Mısır’da Horus’un Gözü, Hindistan’da Ajna Çakrası, kadim Türk kültüründe “gönül gözü” bu yapıya karşılık gelir.

Dönüş sırasında:

1. Vestibüler sistem (denge merkezi) sürekli uyarılır.

2. Bu uyarı, beyindeki pineal beze titreşim sinyali gönderir.

3. Bu da bilinç değişimlerine, vizyonlara, bazen rüya benzeri sembollere yol açar.

Üçüncü göz aktif olduğunda ise gerçeklik daha saydam görünmeye başlar.

Peki Semada Başın Eğilmesi ve Gözün Kapanması Nedendir?

Mevlânâ’nın semasında derviş:

Sağ elini göğe açar – ilahi bilgiyi almak için.

Sol eli yere uzanır – aktarmak için.

Baş eğiktir, gözler çoğu zaman kapalıdır.

Dönüş ise pineal bezin hizasında spiral enerji alanı yaratır. Bu, bilinçle madde arasında bir köprü açar. Dönme hâlinde kişi: Alfa ve Teta beyin dalgalarına geçer (meditasyon düzeyi). Ego sınırları çözülür. Zihnin kontrolü azalır, sezgi artar. Bazen “içsel ışık”, semboller, rehber figürler deneyimlenir.

Bu deneyim “mistik hâl” olarak adlandırılır ve pineal bezle ilişkilendirilir.

Kadim Öğretilerde Üçüncü Göz ve Spiral Bağlantısı nedir?

Mısır: Horus’un Gözü (üçüncü göz), spiral yapıyla resmedilir.

Tibet: Mandala dönüşleri merkezdeki göz sembolüne yönelir.

Hint Tantra’sı: Kundalini enerjisi omurga boyunca spiral hareketle Ajna çakrayı (üçüncü göz) uyandırır.

Türk şamanizmi: “Yedinci kapıdan sonra görünmeyen görülür” – bu kapı üçüncü gözle ilgilidir.

Sonuç olarak Dönüş, kendi merkezine ulaşma sanatıdır.

“Kendi etrafında dönen, aslında kendi merkezine döner. Ve bir kez merkezine vardığında, evrenin de merkezine dokunur...”

Halay da, sema da, semah da… Bütün dönüşler bir hatırlama hareketidir.

Ve her dönüşte üçüncü göz biraz daha aralanır. Böylece insan kendi içindeki vortexi açarak kendi özünü hatırlar...

Kaynakça

1. Kültürel ve Tarihî Kaynaklar:

Mevlânâ Celaleddin Rûmî – Mesnevî

UNESCO Intangible Cultural Heritage Database (Sema ve Semah ritüelleri)

Yusuf Küçükdağ – Türk Halk Oyunlarında Semboller ve Dönme Motifleri

Cemalnur Sargut – Sufi Öğretilerinde Kalp ve Dönüş

Şamanizm – Mircea Eliade (Spiral dönüş ve trans teknikleri)

Türk Dünyası Kültürü ve Mirası Üzerine Akademik Derlemeler

2. Ezoterik ve Simgesel Kaynaklar:

Manly P. Hall – The Secret Teachings of All Ages

**Keith Critchlow – Time Stands Still (Kutsal geometri ve dönüşsel motifler)

Drunvalo Melchizedek – The Ancient Secret of the Flower of Life

Joseph Campbell – The Hero with a Thousand Faces

Carl Jung – Psychology and Alchemy

Görsel Mitoloji Arşivleri – Horus’un Gözü, Mandala Spiral Dizilimi, Tantrik Semboller

Peter Kingsley – In the Dark Places of Wisdom

Mircea Eliade – Şamanizm: Arkaik Tekniklerin Ansiklopedisi

Joseph Campbell – The Masks of God: Primitive Mythology

Terence McKenna – Food of the Gods (spiral sembolizm ve psiko-spiritüel danslar)

3. Bilimsel ve Fizyolojik Kaynaklar:

Pineal Gland Function & Melatonin Pathways – Harvard Medical School Neuroscience Publications

Vestibular System and Balance – Johns Hopkins University School of Medicine

Dönme ve Bilinç Değişimi Üzerine EEG Analizleri – Journal of Consciousness Studies

Spiral Energy Fields & DNA Structure – Nature Reviews Molecular Cell Biology

Nassim Haramein – Unified Field Theory & Spiral Geometry

Pineal Gland Activation and DMT Research – Rick Strassman, M.D. – The Spirit Molecule

Nassim Haramein – Resonance Science Foundation (vortexler, enerji akışı ve spiral yapıların evrensel doğası)

Drunvalo Melchizedek – The Ancient Secret of the Flower of Life

MIT Neuroscience Dept. – Trance, rhythm and brain entrainment in ritual dance (ritim ve dönüşün bilinç hâlleriyle ilişkisi)

4. Multidisipliner ve Modern Spiritüel Literatür:

Gregg Braden – The Divine Matrix

Lynne McTaggart – The Field

Terence McKenna – Food of the Gods

Sacred Geometry International (www.sacred-geometry.com)

Resonance Science Foundation – Spiral Dynamics in Consciousness

Mevlânâ Celaleddin Rûmî – Mesnevî ve Fîhi Mâ Fîh (Sema’nın sembolik ve ruhsal anlamları)

UNESCO Intangible Cultural Heritage Database – Semah ve Sema ritüellerinin dünya kültürel miras listesi

İsmail Yakıt – İslam Sanatında Sembolizm (Daire ve spiral formun İslami tasavvuftaki yeri)

Cemalnur Sargut – Varlığın Sırrı (Dönüş hareketinin tasavvuftaki yorumları)

Türk Halk Oyunları Araştırma Dergisi – Halay ve ortak ritüellerin etnografik çözümlemesi

Yorumlar (0)