En son sosyal medyaya kaç dakika önce girdin? Telefonunu elinden kaç dakika bırakabiliyorsun? Sabahları uyanınca telefonunu ne zaman eline alıyorsun, tuvalete oturduğunda mı yoksa daha önce mi? Modern çağın getirisiyle birlikte sosyal medya artık 7’den 70’e herkesi etkisi altına almış durumda. Zaman ve mekandan bağımsız olarak parmağının ucundaki dünyada sanal bir vitrin oluşturmak ne kadar da kolay değil mi? Bir kitap okursun veya bir film izlersin mutlaka sonu vardır. Oysaki sosyal medyada ucu bucağı olmayan bir akışta kendimize uçurumlar oluşturarak parmağımızı değil kendimizi adım adım aşağı kaydırıyoruz.

SOSYAL MEDYA BAĞIMLILIĞI NEDİR?

Ekranları büyüttükçe küçülen hayaller olur! Sosyal medya, bireysel ve kurumsallar tarafından aktif olarak kullanıcısının ürettiği her türlü paylaşımı yayınladığı çevrimiçi bir ağdır. Sosyal medya ile haberleşme ve etkileşim kolaylaşmaktadır. Bu bağlam içerisinde çift yönlü etkileşimin olmasının yanı sıra her yaştan kitleye hitap etmesi sebebiyle kontrolsüz kullanım sonucunda bağımlılık etkisi yaratmaktadır.

Her ne kadar bu durum boş zaman aktivitesi olsa da artık boş zamanların değerlendirilmesi değil sosyal medya için zaman oluşturmaya evrilmiştir. Sonuçlarının aşırı ve kompulsif kullanımlara neden olması bağımlılık olarak tanımlanmasını sağlamıştır. Tabletler, cep telefonları ve iş yerlerinde herkesin kolayca internete ulaşabilmesi bağımlılığın gelişimini şiddetlendirmektedir.

Ayrıca benlik saygısı düzeyleri ile sosyal medya bağımlılığı arasında negatif bir ilişki olduğunu gösteren çalışmalar vardır. Reddedilme korkusu, benlik saygısı düşük kişilerin yüz yüze etkileşimlerde bulunmak yerine sosyal medya kullanımını tercih etmesinin nedeni olarak görülmüştür. Sosyal medya içerisinde anonimleşmenin olması kişiye kendini ifade etmek için daha güvenilir bir ortam olduğunu düşündürtmektedir.

SOSYAL MEDYA BAĞIMLILIĞI BELİRTİLERİ NELERDİR?

Sosyal medyayı ara sıra veya sık kullanan herkesin sosyal medya bağımlısı olduğu anlamına gelmez. Ancak bu aktivite çoğu insan için daha kolay erişilebilirliğe sahip olduğundan hayatlarının bir noktasında bağımlılık ile karşılaşılabilir. Belirtilerin çoğunu yaşıyorsanız bu durumdan şüphelenebilirsiniz.

-Sosyal medya için sürekli yaptığınız işleri aksatıyorsanız

-Yaklaşık günde 2 veya 3 saatten fazla zaman geçiriyorsanız

-Sosyal medyaya girmediğiniz zamanlarda kendinizi eksik rahatsız hissediyorsanız

-Fotoğraf, video ve konum bildirme gibi paylaşımları sürekli olarak yapıyorsanız

-Sabah uyanır uyanmaz kendinizi sosyal medyada buluyorsanız

-Uykunuzdan feragat edip sabah saatlerine kadar sosyal medyada vakit geçiriyorsanız

-Çevrenizdekilere sosyal medyada geçirdiğiniz zamanı azaltarak söylüyorsanız,

-Dışarı çıkmak veya arkadaşlarınızla yüz yüze vakit geçirmek yerine sosyal medyada vakit geçirmeyi önemsiyorsanız

-Gerçek yaşamda pasif bir kişiliğiniz olmasına rağmen sosyal medyada aktif veya olduğunuzdan farklı bir vitrin oluşturuyorsanız

-Can sıkıntısı, moral bozukluğu ya da herhangi bir boş zamanda aklınıza yapacak ilk şey olarak sosyal medya geliyorsa ve kendinizi eninde sonunda yine sosyal ağlarda buluyorsanız sosyal medya bağımlılığı teşhisi konulması muhtemeldir.

SOSYAL MEDYA NEDEN BAĞIMLILIK YAPAR?

Sosyal medya bağımlılığı bırakılabilir bir alışkanlık gibi görünse de aslında etkileri sanıldığından daha büyüktür. ‘’Beni rahatlatıyor, zihnimi boşaltıyor kendime bu şekilde vakit ayırmayı seviyorum. Her şeyden uzaklaşmamı sağlıyor.’’ Şeklinde düşünerek her giriş yapıldığında beyinde ‘dopamin’ sinyalleri artarak zevk alınması sağlanır. Zamanla bu durum kişi için ‘ödüllendirici aktivite’ye dönüşür.

Sosyal medya kullanımında kişide oluşan ‘beğenilme arzusu ve görülme isteği’ sosyal medya bağımlılığını tetiklemektedir. Sosyal ağda oluşturduğumuz sanal vitrinde istediğimiz şekilde oluşturduğumuz görünüm kişiye alternatif bir dünya ve kişilik sunmaktadır. Dolayısıyla sosyal medya kullanımı için oldukça cazip gelmektedir. Ancak artık sosyal medyayı amacının dışında kullanmaya başladıysanız, siz sosyal medyayı değil o sizi yönetiyor demektir.

SOSYAL MEDYA BAĞIMLILIĞININ YOL AÇTIĞI SORUNLAR

İnsanlar kendilerini yalnız hissettiklerinde sosyal medyayı bir kurtarıcı olarak görürler. Ayrıca; gelişmeleri kaçırma korkusu, boş vakti değerli geçirmeme dürtüsü, sosyal fobi ya da narsistlik kişilik bozukluğu gibi durumlar sosyal medya bağımlılığına neden olabilir.

Fiziksel, ruhsal ve sosyal sorunlara da yol açtığı bilinen sosyal medya bağımlılığının fiziksel sorunlar; görme bozukluğu, vücut duruşunda yaşanan problemler, elde ve ayakta uyuşmalar, vücut kaslarında özellikle boyun kasında sertleşme ve ağrı hissi, halsizlik ve baş dönmesi vardır. Ruhsal ve sosyal sorunlar ise; asosyal olma, uyku ve davranış bozukluğu, gerçek yaşamdaki ilişkilerden uzaklaşma, yanlış kişilerle tanışıp sohbet etmek, gerçek hayatta pasif bir insana dönüşmek, hobilere vakit ayırmamak şeklindedir.

SOSYAL MEDYA BAĞIMLILIĞI İLE MÜCADELE VE TEDAVİSİ

Sosyal medya kullanımı, hayatın içindeki tatmin edici deneyimleri de stres verici deneyimleri de engelleyebilmektedir. Birey, hayatın getirdiği olumlu ve olumsuz yaşantıları deneyimleyebilmelidir. Sosyal medya bireyin gerçek hayatta karşılaşabileceği sorunlarla baş etme mekanizmasını sömüren ve bitiren bir şeydir. Bireyin sosyal medya bağımlılığının oluşmasına neden olan faktörler tespit edilmeli ve gerçekçi baş etme mekanizmaları oluşturması desteklenmelidir. Sosyal medya bağımlılığından kurtulma yolu sizsiniz. Kendinize bu konuda kesinlikle güvenin. Bu bağımlılıktan kurtulmaya inanmalısınız, kararlı olun.

Önerileri değerlendirecek olursak olursak; bağımlılık durumu olan kişi ilk olarak bu bağımlılığını kabul etmelidir. Ardından bu durumdan kurtulmak istemelidir. Kişi sosyal medya ve internet ortamından uzaklaştırılmalıdır. Sosyal medya ağlarının bildirimlerini devre dışı bırakmak yapılabileceklerden biridir. Bu adım oldukça önemlidir çünkü kişi hayatının iplerini yeniden eline alabilmelidir. Yeni bir hobi edinmeyi sosyal medya bağımlılığı ile baş etme konusunda yardımcı olacaktır. Sosyal medyada kişinin geçireceği zamandan daha verimli ve doğru tercih yapılması sağlanabilir.

Son olarak sosyal medya bağımlılığı tedavisine bakalım. Davranışsal bağımlılıklar için etkisi kanıtlanmış Bilişsel Davranış Terapi sosyal medya bağımlılığı için de faydalı olmaktadır. Bağımlılığın hangi ihtiyaca isteğe hizmet ettiğine bakılır. Kişinin istek ve ihtiyaçlarını daha işlevsel ve gerçekçi olarak nasıl karşılayacağı ele alınır. Hasta ile işbirliği içerisinde tedavi planı oluşturulur.

Yorumlar (0)