Nirvana Sosyal

Anasayfa Künye Danışmanlar Arşiv SonEklenenler Sosyal Bilimler Bilimsel Makaleler Sosyoloji Fikir Yazıları Psikoloji-Sosyal Psikoloji Antropoloji Tarih Ekonomi Eğitim Bilimleri Hukuk Siyaset Bilim Coğrafya İlahiyat-Teoloji Psikolojik Danışma ve Rehberlik Felsefe-Mantık Ontoloji Epistemoloji Etik Estetik Dil Felsefesi Din Felsefesi Bilim Felsefesi Eğitim Felsefesi Yaşam Bilimleri Biyoloji Sağlık Bilimleri Fütüroloji Edebiyat Sinema Müzik Kitap Tanıtımı Haberler Duyurular İletişim
Türkiye’de Eğitim Programlarının Geliştirilmesinde Güncel Sorunlar ve Olası Çözümler

Türkiye’de Eğitim Programlarının Geliştirilmesinde Güncel Sorunlar ve Olası Çözümler

Eğitim Bilimleri 04 Mart 2020 13:56 - Okunma sayısı: 3.608

Prof. Dr. Oktay Cem ADIGÜZEL

Gelişim beraberinde değişimi de getirir ancak tersini söylemek her zaman mümkün değildir.  Ülkemizde özellikle son 20 yılda siyasal, sosyo-ekonomik, demografik ve kültürel alanlardaki önemli değişimler beraberinde ilköğretim ve ortaöğretim düzeyi başta olmak üzere eğitim kademelerinin tüm düzeylerinde birçok yasal, yapısal düzenleme ile program geliştirme çalışmalarını da beraberinde getirmiştir. Yakın dönemli bu değişimlere 2017 yılında yenilenen, ilköğretim, ortaöğretim, özel eğitim ve rehberlik, mesleki ve teknik öğretim programlarıyla, 2018 yılında yenilenen öğretmen yetiştirme lisans programları örnek olarak verilebilir. Hâlihazırda Hükümetin 2023 hedefleri doğrultusunda farklı eğitim kademelerine ve düzeylerine dönük program çalışmaları sürdürülmektedir.

Bir eğitim programı toplumun ve bireyin sahip olması beklenen değerleri ile ihtiyaç ve istekleri üzerine yapılandırılır. Eğitim alanında reform niteliği taşıyan bir düzenlemenin başarılı olması, bu ihtiyaçlara yanıt verilmesi, birbiriyle etkileşimde bulunan bir dizi unsurun süreç içerisinde dikkatle planlanması ve yürütülmesi ile gerçekleşebilir. Eğitim programının geliştirilmesi sürecindeki en önemli unsurlardan biri programın bağlamıdır. Bu bağlamı oluşturan başat unsurlar arasında programın uygulanacağı toplumun sosyal, demografik, ekonomik, coğrafik ve kültürel özellikleri ile mevcut yasal, yapısal düzenlemeler ve siyasal hedefler gösterilebilir. Geliştirilen bir programın başarılı olabilmesinin en temel koşullarından biri, program amaçlarının tüm bu unsurları dikkate alan bir ihtiyaç analizine dayanması ve pilot uygulama ile gerekli değerlendirmeler tamamlandıktan sonra yaygınlaştırılmasıdır. İhtiyaç analizi ve pilot uygulama süreci iyi yönetilemeyen programların işlevsel olmasını beklemek pratikte mümkün değildir. Bir eğitim programının geliştirilmesinde en fazla zamanı ise bu iki süreç, yani ihtiyaç analizi ile pilot uygulama aşamaları almaktadır. Ülkemizdeki eğitim programlarının geliştirilmesi ve uygulanmasında neredeyse tüm eğitim paydaşlarında yılgınlık yaratan değişimin hızı biraz da bu iki aşamanın yeterince dikkate alınmamasından kaynaklanmaktadır. Şöyle ki, ihtiyaç analizi süreci, bilimsel araştırma yöntemlerine uygun olarak bağlama ilişkin unsur ve tüm paydaşlardan toplanacak verilere dayanması gerektiğinden en az bir yıllık bir süreyi gerektirir. Programın amaçlarının belirlenmesi ve buna bağlı olarak diğer öğelerinin tasarlanması sonrasında programın niteliğine ilişkin paydaş görüşlerinin değerlendirebilmesi ve olası aksaklıkların giderilmesi, diğer bir ifadeyle programın genele yaygınlaştırılmadan önce bir ön değerlendirmesinin yapılabilmesi için pilot uygulamaya ihtiyaç bulunmaktadır. Bu uygulamanın da asgari bir yıllık süre gerektirmesinden dolayı kapsamlı bir eğitim programın geliştirilebilmesi ve uygulanabilmesi için en az 3-5 yıl arası bir süreye gereksinim bulunmaktadır. Buna karşın, ülkemizde yakın dönemde yapılan program çalışmaları incelendiğinde bu sürenin çok daha kısa olduğu dikkati çekmektedir. Program geliştirme sürecinin ihtiyaç analizi ile pilot uygulama aşamalarının çoğunlukla atlandığı veya hızlıca tamamlandığı ve aylarla ifade edilebilecek kadar kısa bir sürede programların genele yaygınlaştırılmaya çalışıldığı dikkati çekmektedir. Kuşkusuz bu durumun birçok nedeni olabilir ancak bu nedenler arasında politik kararlarda yaşanan ani değişimler ve karar verici konumdakilerin görev değişimlerinin kısa olması da gösterilebilir. Ülkemizde, bazı istisnalar haricinde Milli Eğitim Bakanlarının ve Talim Terbiye Kurulu Başkanlarının ortalama görev süresi 2-3 yıl arasında değişmektedir. Daha açık belirtmek gerekirse Kasım 2002 tarihinden günümüze kadar siyasal açıdan istikrarlı sayılabilecek tek parti iktidarında, 17 yılı aşkın bir sürede, Millî Eğitim’de 8 Bakan, Talim Terbiye Kurulunda ise 8 Başkan görev almıştır. Kapsamlı bir eğitim programının geliştirilebilmesi için gereken süreden çok daha kısa olan bu görev süreleri, karar vericiler üzerinde muhtemel bir baskı oluşturmakta, kendi dönemlerinde değişimleri hayata geçirerek uygulama sonuçlarını tanıtma gayretiyle program geliştirme sürecinin bazı önemli basamaklarını atlamalarına neden olmaktadır. Devlette süreklilik esas olsa da her yeni gelen yöneticinin kendi projelerini hayata geçirmek istemesi, programların istikrarını tehlikeye atmakta ve eğitim paydaşlarında bir anlamda reform yorgunluğu yaratmaktadır. Diğer yandan, gerçekleştirilen program çalışmalarının çoğunda en önemli paydaş olması gereken öğretmenlerin geniş katılımının sağlanmamasından da kaynaklanan sorunlar, programların öğretmenler tarafından da kabul edilmesini zorlaştırmakta ve programların uygulanmasına yönelik öğretmen direncini arttırmaktadır. 

Özet olarak, programların başarılı olabilmesinin birçok koşulu bulunmaktadır. Bunlar arasında en temel koşul ise sistemli olarak toplanan bilimsel veriler ve geniş paydaş katılımı ile program geliştirme ilkelerine uygun bir program anlayışının hayata geçirilmesidir. Eğitim politikalarında ve yönetici atamalarında benimsenecek istikrarlı bir yaklaşım ile uzun vadeli olarak tasarlanan çalışmalar eğitim programlarına yönelik direnci sınırlandırarak programların başarısını ve kabul edilebilirliğini de arttıracaktır.

Yorumlar (0)

SON EKLENENLER
ÇOK OKUNANLAR
DAHA ÇOK Eğitim Bilimleri
Yapay Zekâ ve Öğrenme Analitiği: Eğitimdeki Dönüşümün Anahtarı-I

Eğitim Bilimleri11 Mart 2024 18:09

Yapay Zekâ ve Öğrenme Analitiği: Eğitimdeki Dönüşümün Anahtarı-I

Türk Eğitim Sisteminde Bürokrasi ve Merkeziyetçilik: Sorunlar ve Öneriler

Eğitim Bilimleri04 Mart 2024 18:10

Türk Eğitim Sisteminde Bürokrasi ve Merkeziyetçilik: Sorunlar ve Öneriler

Cesur Vizyon ve Dönüştürücü Düşünme

Eğitim Bilimleri20 Şubat 2024 19:46

Cesur Vizyon ve Dönüştürücü Düşünme

Türk Eğitim Sistemine Yönelik Eşitsizlik Sorunu ve Çözüm Önerileri: Bir Karşılaştırma

Eğitim Bilimleri05 Şubat 2024 19:31

Türk Eğitim Sistemine Yönelik Eşitsizlik Sorunu ve Çözüm Önerileri: Bir Karşılaştırma

Türk Eğitim Sistemi: İçerik Yetersizliği ve Yeniden Düzenleme Önerisi

Eğitim Bilimleri15 Ocak 2024 21:32

Türk Eğitim Sistemi: İçerik Yetersizliği ve Yeniden Düzenleme Önerisi

Türk Eğitim Sistemi ve Sınav Odaklı  Eğitim: Eleştiriler ve Çözümler

Eğitim Bilimleri02 Ocak 2024 19:36

Türk Eğitim Sistemi ve Sınav Odaklı Eğitim: Eleştiriler ve Çözümler

 XXI. YÜZYILDA NASIL BİR EĞİTİM PROGRAMI?

Eğitim Bilimleri18 Aralık 2023 21:06

XXI. YÜZYILDA NASIL BİR EĞİTİM PROGRAMI?

TÜRK EĞİTİM SİSTEMİ: BÜYÜK SINIFLARIN ETKİLERİ VE ÇÖZÜM YOLLARI

Eğitim Bilimleri17 Aralık 2023 21:43

TÜRK EĞİTİM SİSTEMİ: BÜYÜK SINIFLARIN ETKİLERİ VE ÇÖZÜM YOLLARI

Eğitimde Yenilik İhtiyacı: Yetersiz Öğretim Materyalleri Sorunu ve Çözüm Önerileri

Eğitim Bilimleri01 Aralık 2023 22:05

Eğitimde Yenilik İhtiyacı: Yetersiz Öğretim Materyalleri Sorunu ve Çözüm Önerileri

Üniversite İlkeleri İle Bağdaşmayan “Uydurma Makale Üretimi” ve Akademinin Geldiği Yer

Eğitim Bilimleri20 Kasım 2023 21:07

Üniversite İlkeleri İle Bağdaşmayan “Uydurma Makale Üretimi” ve Akademinin Geldiği Yer